W świetle Kodeksu Karnego Wykonawczego (KKW) komisja penitencjarna jest organem postępowania wykonawczego, a jej kompetencje zostały określone w art. 76 KKW [Zakres działania komisji penitencjarnej].
Szczegóły dotyczące jej organizacji określone są w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. 2016 poz. 2231).
Rola komisji penitencjarnej
Zgodnie z przytoczonym Rozporządzeniem, w jednym zakładzie karnym może istnieć kilka komisji, a w skład każdej z nich wchodzą minimum 3 osoby – kierownicy działów: penitencjarnego, ochrony i ewidencji. Do zadań tego organu wykonawczego należą:
- kierowanie skazanych do właściwego zakładu karnego oraz systemu odbywania kary, jeśli nie określił ich sąd,
- ustalanie indywidualnych programów oddziaływań na skazanego i dokonywanie ich ocen,
- okresowa ocena postępów skazanego w resocjalizacji,
- kwalifikowanie skazanych do nauczania, a także jako tych stwarzających zagrożenie społeczne (decyzja ta musi być weryfikowana przynajmniej raz na 3 miesiące),
- wyrażanie opinii w sprawach: przepustek, nagród, projektu porządku wewnętrznego oraz jego zmiany.
Klasyfikacja skazanych
Przed umieszczeniem skazanego w zakładzie karnym przeprowadza się klasyfikację, na którą wpływ ma m.in. wiek skazanego, rodzaj popełnionego przestępstwa oraz stan zdrowia.
Rodzaje zakładów karnych oznacza się dużymi literami – dla młodocianych (M), dla odbywających karę po raz pierwszy (P), dla recydywistów (R), dla odbywających karę aresztu wojskowego (W). Dodatkowo, osoby z karami porządkowymi lub będącymi środkiem przymusu, oznacza się literą U.
Typy zakładów karnych oznacza się z kolei cyframi – zakład karny zamknięty (1), półotwarty (2), otwarty (3). A system wykonywania kar opisują małe litery – system programowego oddziaływania (p), terapeutyczny (t), zwykły (z).
Więcej informacji o typach i rodzajach zakładów karnych znajdziesz pod tym linkiem.
Klasyfikacja skazanego musi być weryfikowana natychmiast po wystąpieniu nowych okoliczności – np. po pojawieniu się badań psychologicznych lub psychiatrycznych. Decyzja komisji może być zaskarżona do sądu penitencjarnego. Skazany ma również prawo do złożenia wniosku o zmianę klasyfikacji, np. ze względu na stan zdrowia lub dobre sprawowanie.
