Swego czasu było w Polsce dość głośno o braku poszanowania potrzeb żywieniowych osadzonych w zakładach karnych. Rzecz dotyczyła braku możliwości wyboru diety w przypadku osób różnych wyznań, przekonań oraz światopoglądu.
Teoretycznie, wiele się od tej pory zmieniło. Wdrożone przepisy zakładały bardzo gruntowne przewartościowanie zasad żywienia. W teorii – kuchnie więzienne to wyposażone w dobry sprzęt zakłady żywienia zbiorowego, w których pracują wykwalifikowani kucharze, zaś jadłospisy układane są przez profesjonalnych dietetyków.
I wszystko to brzmi doskonale, tyle tylko, że ma niewiele wspólnego z praktyką. Dzienna stawka żywieniowa dla osadzonego oscyluje w granicach 4 złotych (!). W tej kwocie uwzględnione jest zarówno jedzenie, jak i napoje. Dla porównania, dzienna stawka żywieniowa w szpitalu wynosi średnio 15-30 złotych na jednego pacjenta.
Sprawdziliśmy, co zakładają przepisy.
Według potrzeb
Posiłki są dostosowane do wielu zmiennych kryteriów i potrzeb osób osadzonych. Pod uwagę bierze się nie tylko wyznanie religijne i światopogląd, ale również stan zdrowia, wiek i charakter wykonywanej podczas odbywania kary pracy. Posiłki przygotowuje się z nastawieniem na wiek osadzonych (do 18 roku życia, powyżej 18 roku życia, dla osób starszych), na religię i przekonania – na przykład posiłki bez mięsa wieprzowego w diecie muzułmańskiej, dania wegetariańskie, posiłki lecznicze – dla cukrzyków, lekkostrawne i inne oraz posiłki dla osadzonych, którzy wykonują ciężkie fizyczne prace i mają zwiększone zapotrzebowanie kaloryczne. Poza powyższymi kryteriami, pod uwagę bierze się również ogólne wytyczne dietetyczne – posiłki muszą być dobrze zbilansowane pod kątem zapotrzebowania na niezbędne wartości odżywcze, no i w miarę możliwości zróżnicowane.
Wytyczne Ministerstwa Sprawiedliwości
O konieczności dopełnienia starań w celu zapewnienia osadzonym posiłków zgodnych z ich potrzebami mówią wytyczne ministra sprawiedliwości. Służba Więzienna ma obowiązek dołożyć wszelkich starań, aby respektować oczekiwania żywieniowe więźniów. Warunkiem odmowy może być na przykład brak umożliwiającej spełnienie oczekiwań infrastruktury w konkretnym ZK.
Służba Więzienna w istocie robi co może, aby osadzeni byli żywieni w zgodzie ze swoimi potrzebami, w przeciwnym razie Skarb Państwa musi się liczyć z pozwami o nieposzanowanie przekonań osadzonych – takie sprawy już miały w Polsce miejsce i były przez osadzonych wygrywane.
Przepisy i dobre chęci spotykają jednak na swojej drodze prozaiczną przeszkodę. Zważywszy na wysokość środków, jakimi Służba Więzienna dysponuje na żywienie osadzonych, ułożenie porządnego jadłospisu, nakarmienie osadzonych do syta i z uwzględnieniem składników odżywczych oraz produktów wysokiej jakości, jest po prostu niemożliwe. Ponadto, mając na uwadze bieżącą sytuację gospodarczą i wzrost cen żywności, dzienne stawki żywieniowe dla osadzonych powinny jak najszybciej zostać zweryfikowane. Wszak muszą uwzględniać dynamikę wzrostu kosztów, która de facto oznacza obecnie brak możliwości utrzymania standardu (który i tak pozostawiał wiele do życzenia). Minimalna stawka żywieniowa powinna więc jak najszybciej uwzględnić wskaźnik inflacji.
Chcesz wiedzieć jakie warunki w celach więziennych przewiduje polskie prawo? Przeczytaj!
