Zatrzymanie odbywa się często „z zaskoczenia” – w domu oskarżonego/ oskarżonej lub przypadkowym miejscu – w sytuacjach, kiedy zatrzymany zupełnie się tego nie spodziewa. Wówczas zwykle nie ma on możliwości ustanowienia pełnomocnika.

Nie oznacza to natomiast, że zatrzymany lub aresztowany ma być pozbawiony swojego prawa do obrony. Bowiem zgodnie z prawem i art. 83 KPK, adwokat może zostać ustanowiony przez inną osobę, na przykład małżonka, rodzica, brata, siostrę, pełnoletnie dzieci, przyjaciół lub nawet współpracowników.

W praktyce, są to często osoby, które towarzyszyły zatrzymaniu – były jego świadkiem w domu czy w pracy.

Jak wygląda ustanowienie obrońcy?

Po zatrzymaniu lub tymczasowym aresztowaniu bliscy powinni jak najszybciej skontaktować się z zaufanym prawnikiem. Na początku, by adwokat mógł niezwłocznie rozpocząć pracę na rzecz swojego klienta, wystarczy, by upoważnienie podpisał ktoś bliski. Pełnomocnictwo to jest tak zwanym pełnomocnictwem tymczasowym i uprawnia obrońcę do działania bez żadnych ograniczeń.

Gdy już ta formalność zostanie dopełniona, należy natychmiast powiadomić osobę zatrzymaną lub tymczasowo aresztowaną. Adwokat powinien spotkać się z nią jak najszybciej, aby uzyskać pisemne potwierdzenie swojego pełnomocnictwa. W innym przypadku, upoważnienie od osoby bliskiej traci moc.

Na koniec należy zauważyć, że zatrzymani lub tymczasowo aresztowani najczęściej mają jednego obrońcę, ale zgodnie z polskim prawem jednocześnie mogą mieć nawet 3 pełnomocników.