Bez wyroku, często na podstawie zeznań jednego świadka lub niejednoznacznych poszlak. Według Rzecznika Praw Obywatelskich tymczasowe aresztowanie dotyczy nawet 10% wszystkich osób przebywających w aresztach i więzieniach. Ale ta “tymczasowość” często jest wyłącznie umowna i potrafi trwać nawet 12 lat.
Długi areszt tymczasowy – patologia polskiego wymiaru sprawiedliwości
Nawet 9 tys. osób rocznie przebywa w aresztach tymczasowych, co jasno pokazuje, że w naszym kraju nadużywa się stosowania tego środka zapobiegawczego. W efekcie każdego roku do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka trafia nawet kilkadziesiąt skarg, które kończą się wygraną aresztowanych.
Tymczasowe aresztowanie powinno być stosowane na czas niezbędny. W postępowaniu przygotowawczym można aresztować podejrzanego na 3 miesiące, a maksymalnie na rok. Jednak górna granica jest wyłącznie umowna. W rzeczywistości Sąd Apelacyjny może przedłużać areszt bez ograniczeń.
12 lat i 3 miesiące “tymczasowego” aresztowania
W 2012 roku zakończyła się sprawa mężczyzny, który został uniewinniony od zarzutu zabójstwa. Przesiedział w areszcie 12 lat i 3 miesiące. Inną głośną sprawą było aresztowanie Macieja Dobrowolskiego. To dla niego kibice Legii Warszawa zorganizowali akcję “Uwolnić Maćka”, którą zainteresował się Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich. W 2016 roku zwrócił się on do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisów związanych z tymczasowym aresztowaniem. RPO wskazał przede wszystkim na zapisy związane z poszanowaniem godności człowieka (art. 30 Konstytucji), nietykalnością i wolnością osobistą (art. 41 ust. 1), prawem do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy bez uzasadnionej zwłoki (art. 45 ust. 1).
Niestety w 2019 r. Trybunał Konstytucyjny nie przychylił się do wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich, jednocześnie uznając, że przepisy są zgodne z Konstytucją. Kilku sędziów złożyło zdania odrębne. Nie zmienia to jednak sytuacji prawnej w naszym kraju i wciąż trzeba się liczyć z nieustannie przedłużającymi się “tymczasowymi aresztowaniami”.
